Jos Van de Poel - Kroniek van een dorpsqueeste

Leven en werk van een Diepenbeekse landschapsschilder (1928 - 2006)

Michel Pieters, een muzikant uit Diepenbeek, ontdekte in 2018 toevallig het volledige en prachtige werk van Jos Van de Poel (1928-2006), een schilder uit Diepenbeek die hoorde bij de Genkse schildersschool. Van dat werk waren toen nog maar weinig mensen op de hoogte.
Juul Voets maakte foto's van de schilderijen, Michel Pieters en Liliane Wilms schreven een uitvoerige inleiding en biografie van de schilder en elf dichters** uit binnen- en buitenland schreven er poëzie bij.

Voor de Erfgoeddag 2023 organiseerde de gemeente Diepenbeek een retrospectieve. Er verscheen een prachtige catalogus met biografie & werk van Jos Van de Poel én het werk van de dichters (88 blz.). De werken van Jos Van de Poel werden tijdens de tentoonstelling te koop aangeboden. De tentoonstelling liep van 7 tot 10 sept. 2023) 

(bron: Joris Iven)

** Dichters: Luc Froyen, Elisabeth Haas, Joris Iven, Cecile Janssen, Paul Olbrechts, Herman Rohaert, Sabrina Santillo, Herman Sourbron, Danny Swerts, Eric Vandenwyngaerden en Liliane Wilms.

Tijdloos

Het voormalig klooster- en scholencomplex van de zusters ursulinen te Tildonk

Het fotoboek, van de hand van en uitgegeven door Maurits Van Roost, neemt je mee op een wandeling doorheen het voormalige klooster- en scholencomplex.

Volgens Maurits had 'Tijdloos' hier en daar een rustpauze nodig onder de vorm van een vleugje poëzie. De vijf hoofdstukken werden door mij dan ook voorzien van een passend gedicht.

Het boek werd voorgesteld tijdens de fototentoonstelling ‘Tijdloos’ op 14 en 15 november 2015.

Elke kamer een verhaal

Een bundeling van gedichten van Ina Stabergh en Eric Vandenwyngaerden als vervolg op de kunsttentoonstelling 'Ontdek een nieuwe wereld... de kunst van het ouder worden', kaderend in een project rond positieve beeldvorming ten aanzien van ouder worden en het leven in het rusthuis.

Met foto's van Mine Dalemans, freelance persfotografe.

Projectinitiatief van Huize Sint-Augustinus Diest, behorend tot de vzw Sint Annendael Grauwzusters.

Mijn gedichten:

    Hoe

Hoe het is
als zij het doet
– lachen –
als ze haar mondhoeken optrekt,
haar rimpels inspant.
Hoe ze me raakt met haar ogen.
En als ze het doet
– onhandig –
hoe ze haar hoofd houdt,
me dan blij maakt
omdat ik voel wat ik voel.

Zo dus.

    Handen

Nu je het zegt
wat is in woorden meer
en langer, alsmaar langer
zo gezegd:
zo warm als armen om me heen
voelen jouw handen nu.

Ik neem ze mee.
Vandaag verwondering
en morgen weer...
Nu je het zegt:
met minder dan één woord
heb ik jou echt
gehoord.

Nu kan ik weg.



    Ik moet

Ik moet de lakens nog schudden
de ramen opendraaien
de wind binnenlaten - kom hier
ik moet je nog kussen
je tegen me aandrukken
je warmte binnenroepen
ik moet je nog sussen.

De stoelen nog inschuiven
de tafel afruimen
de kruimels voor de mussen vergaren
me nog wat knuffels sparen
voor je de kamer verlaat.

Nog vlug de deuren sluiten
je geuren binnenhouden
en oneindig veel van jou.

© Eric Vandenwyngaerden

Noten:

De gedichten ‘Hoe’ en ‘Handen’ komen uit de bundel ‘Achter de hoek’ (Eigen beheer, 2004)
Het gedicht ‘Ik moet’ komt uit de bundel ‘Het licht stelt de wet’ (Kramat, 2005)

Prik

In 'Prik' (nr4 maart/april - 2007), het tijdschrift voor de leerlingen NCZ werd het volgende gedicht opgenomen:

    Dit is de nacht

Adem stokt
honden huilen tegen de wassen maan
de vlakte houdt zich koest.

Dit moest een warme avond worden
dit huis laat hunkerend naar stilte
al haar lome luiken neer
en uren kruipen langs de muren.

Als dan de avondklok spuit 12
komen de hamsters uit hun slaap
en weer het kot op stelten zetten:

één rent zich rot, rolt op zijn rug
één spaart zijn wangen rond;
één oefent vaart - het rad maakt haast
één snelt over de brug.

En buiten smelt de maan
en binnen plooien de geluiden
in de hoeken van hun kooi.

Dit is de nacht.

© Eric Vandenwyngaerden
 

uit: ‘Het licht stelt de wet’ (Kramat, 2005)

In de mist van je gevoelens

Zondag 19 maart 2006 - 14.00 uur:
Sint-Annendael, Vestenstraat 1 - 3290 Diest

Officiële opening van de tentoonstelling 'IN DE MIST VAN JE GEVOELENS' - een symbiose tussen beeld en woord - door Marc Florquin, schepen van Cultuur en Toerisme van de stad Diest.

Met beeldend werk van:
MaRf, Karel Hadermann, Betty Lenders, Theo Melens, Johan Nieuwborg, Jan Peirelinck, Willem Vermandere en Wim Van Petegem.

Met gedichten van:
- bij het werk van MaRf:
Benno Barnard, Carl De Strycker, Patricia Lasoen, Michel Martinus (Nl), Marc Naessens, Renaat Ramon, Julien Van Gansbeke, Willie Verhegghe
- bij de andere werken:
Etienne Berghmans, Willy Copmans, Erna Desiron, Cyriel Gladines, Agnes Hagnos, Ingrid Lenaerts, Willy Nelissen, Edith Oeyen, Ina Stabergh, Eric Vandenwyngaerden.

Het initiatief kwam tot stand dank zij een samenwerkingsverband tussen Sint-Annendael, de literaire Culturele Kring Apollo en de stad Diest. Beeldende kunstenaars en dichters verlenen - op vrijwillige basis - hun medewerking aan het project 'Positieve beeldvorming in de psychiatrie'.

De toegang tot de tentoonstelling is gratis.

Ter gelegenheid van de tentoonstelling werd een kleine catalogus (met alle tentoongestelde beelden en bijhorende gedichten) aan de bezoekers aangeboden, tegen de zeer democratische prijs van € 1,00.

Het gedicht dat ik schreef bij het beeld 'Het gewaad van de Schepper' van Theo Melens:

    MATER MISERICORDIA
    - Caritate ende minne -

Wat gaat er aan de troost vooraf
dan knappe geest en noeste hand,
bereidend aarde - water - lucht
voor gloed van ovenbrand.

Wat mensen zien in zulk karwei,
veel ouder dan Methusalem
– kazuifel, cape (uit één brood klei) 
ontsluiert een verdoken wens.

En, zoals in elk helend oord
de poort steeds nodend openstaat
(noem het maar obligaat), 
zo wil ook zij, des Scheppers bruid

Mater Misericordia, 
dat nooit 'den wyden mantel' sluit:
er kan nog altijd iemand in,
nog altijd iemand uit
...

© Eric Vandenwyngaerden

Erfgoedwandeling

DIEST - van Begijnhof tot 'Mosterdpot'

Op 2 juni 2002 werd in het kader van het project 'Dichter bij Diest' tijdens de Hagelanddag de Diestse Poëzieroute officieel geopend. Deze "wandel- en poëtische ontdekkingstocht" begint en eindigt aan het stadhuis en gaat door de historische stadskern.

De voormalige brochure 'Langs Vlaamse Wegen - Diest', die deze wandelroute beschreef, werd aangepast en in een nieuw kleedje gestoken. Verschillende poëtische teksten werden opgenomen.

De brochure wordt verkocht aan de Infobalie Toerisme Diest (Stadhuis: Grote Markt 1, 3290 Diest) tegen de prijs van € 2,00.

Lees hier mijn gedicht:

    Waterpas

Hoe hij daar staat zo diep in schouders, hoofd,
en roerloos als een P, daar op één poot.
Houdt hij misschien zijn adem in,
of slaapt hij zich maar door de uren heen?

Van ergens werpt er iets een steen.

Een kring deint uit van meer en meer,
en in dit meer van waterpas
schrikken twee ogen tussen veders en,
van 3-2-1 gaat hij er dan vandoor (geeft gas).

Als ruimte draagt zijn vleugels-wijd
- wat later - achter dennenbossen,
sterft geluid, en rust in stilte trekt
weer glad zijn spiegeldeken over water.

En ik - denkt dan de dichter -
wat doe ik?
ik knip, en weeg en schik.

© Eric Vandenwyngaerden

Humo - uitlaat
            Hoe een dubbeltje rollen kan...

Op 20 maart 2000 overlijdt Johan Anthierens.

Wat ik me vooral van hem herinner zijn de snedige tussenkomsten in tv-programma's. Ik was toen nog erg jong, maar deze rebelse man liet een bijzondere indruk na. Vandaar het eerbetoon - in de vorm van een gedicht - dat ik na zijn dood, als reactie op het 'In Memoriam Johan Anthierens' in hun magazine van 28 maart, naar de redactie van Humo stuurde.

Humo plaatst mijn 'eerbetoon' in de rubriek UITLAAT (Humo nr 3111/17 - 18 april 2000) met de hiernavolgende commentaar (ik citeer): Hij kan in ieder geval blij zijn dat hij dit niet meer heeft moeten meemaken.

Hoe meningen kunnen verschillen, ondervind ik een eerste keer drie weken later. 

Op 9 mei ontvang ik 'Het verboden evangelie van de dichter' (nr 5 - jg. 2000), een literaire e-mailnieuwsbrief van Rik Wouters waarin datzelfde gedicht wordt genomineerd als... jawel 'gedicht van de maand'.

En dan - we schrijven inmiddels september 2003 (meer dan 3 jaar later dus) - wordt het opgenomen in de website Goudi (Gescheiden Ouders Dienstbetoon door Informatie) van Ghislain Duchâteau, als afsluiter van een reeks merkwaardige teksten rond (ik citeer) 'deze fantast en bijzondere persoonlijkheid':

Johan Anthierens was "gelukkig gescheiden" en een heel bijzondere vader voor zijn dochter Eva en zijn zoon Benjamin.

Hoe?.. een dubbeltje?.. Het gedicht:

    Johan
    een zwerver zwijgt

Onder jouw hoedrand nog
- republikeinse grijns -
zag ik een evenbeeld:
jij hield niet langer
mensen spiegels voor,
ook in jouw weke schim
woekerde pijn,
werd passie
in de kiem gesmoord.

Waar het om gaat is...

waartoe dit alles dient?
Dit leven is geen leven
meer, maar strijden
om in waardigheid te gaan;
jij, scherpe Johan, hebt
uiteindelijk vermoeid, de wapens
afgestaan, je ziel verpand:
je woorden in bewaring
meegegeven met de tijd.

Ik zie de hoedrand nog,
te vroeg, in spijt
een schaduw over jouw gelaat.

© Eric Vandenwyngaerden - 21 maart 2000